پنومونی ناشی از Pneumocystis jirovecii
مروری کلی:
Pneumocystis jirovecii قارچی است که به‌طور گسترده در طبیعت وجود دارد و عامل ایجاد نوعی پنومونی به نام PCP در انسان است. این بیماری یکی از مهم‌ترین عفونت‌های فرصت‌طلب در افراد دچار نقص ایمنی، به‌ویژه بیماران مبتلا به HIV/AIDS، محسوب می‌شود. با این حال، حدود نیمی از مبتلایان به PCP فاقد عفونت HIV هستند و عمدتاً افرادی با ضعف ایمنی ناشی از پیوند اعضا، سرطان‌های خونی یا مصرف داروهای سرکوب‌گر ایمنی را درگیر می‌کند.
اپیدمیولوژی
- بررسی‌های ژنتیکی نشان می‌دهند که P. jirovecii ممکن است در افراد سالم نیز به‌صورت عفونت گذرا وجود داشته باشد.
- افزایش شیوع در بیماران غیر HIV مثبت، از جمله گیرندگان پیوند و مبتلایان به بدخیمی‌های خونی.
- کاهش قابل توجه شیوع در HIV مثبت‌ها با داروهای ART.
- گزارش کمتر در کشورهای در حال توسعه به‌علت تشخیص ناکافی و وجود بیماری‌هایی مانند سل.
عوامل خطر
- HIV مثبت با CD4 کمتر از 200
- مصرف داروهای سرکوب‌کننده ایمنی
- بدخیمی‌های خونی یا پیوند عضو
- بیماری‌های بافت همبند
- نقص ایمنی مادرزادی یا سوء تغذیه شدید
- بیماری‌های مزمن ریوی
علائم بالینی
- سرفه خشک یا گاهی خلط‌دار
- تنگی نفس، تب، تاکی‌پنه، درد قفسه سینه
- برفک دهان، لکوپلاکیا، سارکوم کاپوزی
- معاینه تنفسی گاهی طبیعی یا دارای صداهای پراکنده
- درگیری خارج ریوی مانند هپاتواسپلنومگالی یا لنفادنوپاتی
تشخیص افتراقی
- پنومونی‌های باکتریایی، ویروسی، سل، آنفلوانزا
- سارکوم کاپوزی ریوی، آسپرژیلوز، کاندیدا
- CMV، واریسلا، آمبولی ریه، بیماری‌های خودایمنی
روش‌های تشخیص
- آزمایش‌های خونی: LDH، گاز خون، Beta-D-glucan، PCR، LAMP
- تصویربرداری: رادیوگرافی قفسه سینه، HRCT
- بررسی میکروسکوپی: خلط، BAL، بیوپسی
- تست عملکرد ریوی: کاهش DLCO و ظرفیت ریوی
درجه‌بندی شدت بیماری
- خفیف: علائم سبک، اشباع اکسیژن >90%
- متوسط: تنگی نفس بیشتر، تب، تغییرات در CXR
- شدید: تنگی نفس در استراحت، هیپوکسی، تصویر گسترده
درمان
- خفیف تا متوسط: کوتریموکسازول خوراکی
- در صورت عدم تحمل: آتواکون، داپسون، کلیندامایسین-پریماکین، پنتامیدین آئروسل
- شدید: تجویز وریدی کوتریموکسازول یا پنتامیدین، همراه با کورتون
مقاومت دارویی و ملاحظات درمانی
مقاومت به داروهای سولفامیدی در حال افزایش است و پاسخ به درمان ممکن است به‌دلیل واکنش التهابی اولیه، با تأخیر همراه باشد.
پیشگیری (پروفیلاکسی)
- استفاده از کوتریموکسازول در بیماران HIV مثبت با CD4 پایین و افراد با نقص ایمنی
- جایگزین‌ها: پنتامیدین استنشاقی، داپسون
- قطع پروفیلاکسی تنها پس از بهبود ایمنی
عوارض احتمالی
- نارسایی تنفسی، دیسترس تنفسی حاد
- پنوموتوراکس، کیست ریوی، عفونت خارج ریوی
پیش‌آگهی
درمان با ART نقش کلیدی در کاهش مرگ‌ومیر ناشی از PCP دارد. با این حال، مرگ‌ومیر بیمارستانی در HIV مثبت‌ها حدود ۱۵٪ و در غیر HIV مثبت‌ها تا ۵۰٪ گزارش شده است.
خدمات ما
آزمایشگاه ما با بهره‌گیری از روش‌های مولکولی پیشرفته و تخصص در بیماری‌های عفونی، آماده ارائه خدمات دقیق در تشخیص Pneumocystis jirovecii و سایر پاتوژن‌های خطرناک می‌باشد.
دیدگاهتان را بنویسید